    Instalacje tryskaczowe
Instalacje tryskaczowe są to stałe urządzenia gaśnicze przeznaczone do zwalczania pożarów w pierwszej fazie ich powstania oraz zapobiegające ich rozprzestrzenianiu się. Uniemożliwiają one przenoszenie ognia i wysokiej temperatury z pomieszczeń ogarniętych pożarem do innych części budynku, a w szczególności zabezpieczają drogi ewakuacyjne. Ich główną zaletą jest selektywne działanie, pozwalające na ograniczenie akcji gaśniczej tylko do miejsca wystąpienia pożaru, a więc zredukowanie strat spowodowanych działaniem wody. Są niezawodne, bezpieczne i stosunkowo łatwe w eksploatacji. Mają szerokie zastosowanie odpowiadające zastosowaniu wody jako środka gaśniczego. Instalacje tryskaczowe znajdują zastosowanie w obiektach przemysłowych, handlowych, budynkach biurowych, hotelach i innych budynkach użyteczności publicznej.
W zależności od panującej w pomieszczeniu temperatury stosuje się różne systemy urządzeń tryskaczowych:
    System wodny – jeżeli temperatura w pomieszczeniu nie spada poniżej +4ºC;
    System powietrzny - jeżeli temperatura w pomieszczeniu może być niższa od +4ºC;
    System mieszany - stosowany w obiektach, w których znajdują się zarówno pomieszczenia ogrzewane i nieogrzewane. W takim przypadku część sekcji tryskaczowych wypełniona jest powietrzem, a część wodą.
Instalacje tryskaczowe są instalacjami samoczynnymi, zbudowanymi z urządzeń gaśniczych, które wykrywają, sygnalizują i gaszą pożary w chronionych strefach. Kluczowym elementem tego typu instalacji jest tryskacz, przez który wypływa woda. Wylot z tryskacza zablokowany jest najczęściej szklaną ampułką, którą wypełnia ciecz rozszerzalna termicznie. W momencie wystąpienia pożaru wydzielające się ciepło powoduje wzrost temperatury cieczy w ampułkach tryskaczy, co skutkuje zwiększeniem jej objętości i rozsadzeniem ampułki. Otwierają się tylko tryskacze znajdujące się bezpośrednio w strefie ognia, co minimalizuje zakres szkód spowodowanych ciśnieniem wody.
Jednocześnie przepływająca przez zawór kontrolno-alarmowy woda uruchamia dzwon alarmowy i wyłączniki ciśnienia alarmujące o pożarze i uruchamiające pompę tryskaczową. Pompa tłoczy wodę ze źródła, którym może być na przykład zbiornik zewnętrzny. Pojemność źródła wody musi wystarczyć na 30-120 minut pracy w zależności od typu chronionego obiektu. System pracuje do momentu ręcznego wyłączenia pompy lub odcięcia wody.
Głównymi elementami składowymi urządzenia tryskaczowego są:
    Źródło zaopatrzenia wodnego (na przykład zbiornik),
    Urządzenie zasilające w wodę o odpowiednim ciśnieniu (pompa),
    Urządzenie kontrolno-alarmowe, nadzorujące gotowość do podjęcia akcji gaśniczej i alarmujące o wybuchu pożaru (zawór kontrolno-alarmowy),
    Sprężarka powietrza (w systemach powietrznym i mieszanym),
    Przewody rozdzielcze i rozprowadzające, na których umieszczone są tryskacze.
33. Co to jest sekcja tryskaczowa wodna?Jest to instalacja tryskaczowa (sekcja) stosowana, jeżeli temperatura w pomieszczeniu nie spada poniżej +4ºC (budynki ogrzewane –biurowce, szpitale itp.). Rury wypełnione wodą zaraz za tryskaczem.
34. Co to jest sekcja tryskaczowa powietrzna?Jest to instalacja tryskaczowa (sekcja) stosowana, jeżeli temperatura w pomieszczeniu może być niższa od +4ºC (rampy przeładunkowe na powietrzu itp.). Rury wypełnione powietrzem zaraz za tryskaczem – zapobiega to zamarznięciu czynnika gaśniczego (wody).

Pytanie 15: Jakie utrudnienia można napotkać podczas działań przy zwalczaniu
                   pożarów.

Wykipienie i wyrzut.
Wykipienie i wyrzut należą do charakterystycznych zjawisk
towarzyszących pożarom zbiorników z ropa naftowa i produktami
ropopochodnymi. Stanowią one znaczne utrudnienie akcji gaśniczej,
zwiększają zagrożenia pożarowe sąsiednich instalacji przemysłowych a
także mogą być przyczyna wypadków śmiertelnych.
Wykipienie jest prawdopodobne w przypadku cieczy o dużej
lepkości zawierającej zemulgowane, nierozpuszczalne substancje o
niskiej temperaturze wrzenia. Najczęściej substancja ta jest woda, której
obecność jest związana z procesem wydobycia i nie tylko. W czasie
przechowywania i w początkowym okresie spalania woda ( w ilości 0,5
do 4,5 % ) jest mniej lub bardziej równomiernie rozłożona w całej masie
cieczy.
Podczas spalania, w wyniku zmniejszania lepkości górnej warstwy
cieczy na skutek ciepła transferowanego z płomienia do powierzchni
palącej sie ropy, krople wody stopniowo opadają w głąb zatrzymując się
tam, gdzie lepkość cieczy jest jeszcze stosunkowo duża. Jednocześnie
krople te nagrzewają się i przy osiągnięciu określonej temperatury
odparowują. Powstające pary powodują powstanie emulsji i w
konsekwencji spienienie cieczy, która zwiększając swoja objętość i unosi
sie do górnych części zbiornika i przelewa sie przez jego górna krawędź.
Najczęściej kipi ropa naftowa i mazut, a wiec produkty o
stosunkowo dużej lepkości umożliwiającej zatrzymanie zawieszonych w
nich kropelek wody. Podczas spalania sie zbiorników z paliwami
tworzącymi strefy cieplne, bardzo często ma miejsce wyrzut cieczy,
nazywany często w literaturze wybuchem. Warunkiem umożliwiającym
wybuch jest obecność warstwy wody na dnie zbiornika. Kontakt gorącej
warstwy cieczy z woda prowadzi do przegrzania wody i jej gwałtownego
parowania, a konsekwencja tego jest wyrzut palącego sie produktu ropy
naftowej.
Wykipienie jest to przejecie w parę cząstek wody znajdujących się
w ropie i powstanie piany z utworzonej emulsji "woda-ropa", która może
przelewać sie przez ściany zbiornika.
Wyrzut to bardzo szybkie przejście w parę znajdującej sie na dnie
zbiornika wody, w wyniku dojścia warstwy przegrzanej ropy do warstwy
wody, wzrost ciśnienia przy przejściu międzyfazowym "woda - para" i w
następstwie wyrzucenie palącej sie ropy na zewnątrz zbiornika co
znacznie zwiększa powierzchnie pożaru.
Warunkiem wystąpienia wyrzutu jest jednoczesne zaistnienie trzech
elementów :
- pożaru otwartego zbiornika
- warstwy wody na dnie zbiornika
- utworzeniu sie warstwy przegrzanej w cieczy palnej,


Pytanie 16: Wymień rodzaj działania środków gaśniczych.

Działanie środków gaśniczych może być:
• chłodzące - obniżenie temperatury materiału palnego poniżej temperatury zapalenia   
  lub zapłonu,
• izolujące - odcięcie dopływu tlenu do palącego sie materiału,
• rozcieńczające - obniżenie stężenia tlenu w strefie spalania do granicy, poniżej
  której proces palenia  ustaje,
• inhibicyjne - wiązania wolnych atomów i tzw. rodników odpowiedzialnych za proces
  palenia (definicja uproszczona).